To schorzenie dotyka aż 25-30% kobiet. Z pozoru niewielka zmiana, pojawiająca się w części pochwowej szyjki macicy, może być początkiem o wiele poważniejszych chorób. Jak więc ją rozpoznać i jak postępować w razie wykrycia ?
Czym jest nadżerka szyjki macicy ?
To zależy od jej typu, gdyż wyróżniamy nadżerkę prawdziwą i rzekomą. Prawdziwa to lokalny ubytek nabłonka szyjki macicy, powstały na skutek urazu mechanicznego lub stanu zapalnego. Rzekoma zaś, to miejscowa zmiana nabłonka wyścielającego kanał szyjki macicy, na taki, który występuje w pochwie. Występuje najczęściej i ma ona postać małej ranki, o nieregularnej powierzchni.
Czynniki predysponujące do powstania nadżerki szyjki macicy
Jednym z najczęstszych powodów powstania tej zmiany chorobowej jest infekcja dróg rodnych, wywołana bakteriami, wirusami, czy też grzybami, prowadząca do stanu zapalnego. Z tym wiąże się także duża liczba partnerów seksualnych, którzy mogą zarazić kobietę np. rzęsistkiem pochwowym, czy też innymi czynnikami chorobotwórczymi. Do czynników ryzyka zalicza się także wszelkie ingerencje mechaniczne w drogi rodne – czyli zarówno stosunki płciowe, stosowanie antykoncepcyjnych wkładek domacicznych, jak i liczne porody oraz poronienia. Istnieją także genetyczne predyspozycje do tego typu schorzeń.
Jak rozpoznać nadżerkę ?
Ta kwestia niestety nie musi wcale być prosta, bowiem nadżerka szyjki macicy może przebiegać bezobjawowo. Stąd ważne są regularne wizyty u ginekologa, który skontroluje stan dróg rodnych. Są jednak pewne objawy, które po wystąpieniu powinny nas zaniepokoić – przede wszystkim jest to wydzielanie zwiększonej ilości śluzu, produkowanego przez komórki nabłonka nadżerki. Innymi dolegliwościami towarzyszącymi nadżerce mogą być: plamienia z pochwy pomiędzy miesiączkami, lub po stosunku, bóle podbrzusza, świąd, upławy, którym może towarzyszyć niewielka ilość krwi – te jednak nie występują zbyt często, a w dodatku mogą być symptomami zupełnie innych, różnych schorzeń.
Sposoby badania nadżerki szyjki macicy
Lekarz ginekolog, aby stwierdzić czy ma do czynienia z nadżerką, może wykonać lub zlecić kilka badań. Pierwszym z nich jest posiew – badanie śluzu z szyjki macicy i pochwy pod kątem infekcji. Kolejnym rodzajem badania jest kolposkopia wykonywana specjalnym przyrządem, który umieszcza się w pochwie, a na monitorze komputera widać obraz z wnętrza narządu. Dzięki temu lekarz może dokładnie i w dużym powiększeniu obejrzeć zmiany chorobowe. Jeszcze innym badaniem, dość często wykonywanym jest cytologia, podczas której pobierana jest wydzielina wraz z komórkami szyjki macicy z miejsca występowania nadżerki. Następnie taka próbka jest przekazywana w celu dokładnego ocenienia stanu szyjki macicy i określenia, czy zmiana już kwalifikuje się jako nowotwór.
Leczenie nadżerki szyjki macicy
Leczenie zależy od wielu czynników, z których do najważniejszych należą rozległość zmiany i jej przyczyny. Czasami bowiem, po wyeliminowaniu bodźców powodujących powstanie nadżerki, zanika ona samoistnie. Nigdy jednak nie należy zignorować i bagatelizować tego schorzenia w nadziei, że samo się wyleczy, ponieważ nadżerka jest uznawana jako stan przedrakowy, więc cały czas musi pozostawać pod nadzorem lekarza.
Im mniej zaawansowana zmiana chorobowa, tym mniej inwazyjne metody leczenia są dostępne. Wśród nich można wymienić przede wszystkim leczenie farmakologiczne, polegające na stosowaniu leków przeciwzapalnych dopochwowo. Jeżeli natomiast nadżerka jest zaawansowana, lub gdy leczenie zachowawcze nie przyniosło rezultatów, lekarz zleca którąś z poniższych metod :
- krioagulacja – wymrażanie zmiany ciekłym azotem, trwa kilka minut, a gojenie rany trwa około miesiąca; może pozostawić po sobie niewielką bliznę
- elektrokoagulacja – wypalanie nadżerki iską elektryczną; zabieg nie jest przyjemny, więc zwykle wykonywany w znieczuleniu dożylnym; jest bardzo skuteczną, lecz inwazyjną metodą leczenia, która często zostawia po sobie blizny i deformacje szyjki, w związku z tym nie jest raczej wykonywana u kobiet, które jeszcze nie rodziły, w dodatku długiemu gojeniu towarzyszą upławy o nieprzyjemnym zapachu
- fotokoagulacja – niszczenie zmiany chorobowej wiązką światła podczerwonego przy pomocy lasera; jest to metoda bezbolesna, najbezpieczniejsza i w dodatku rana szybko się goi; zaleca się go wykonywanie młodym kobietom, a nawet kobietom w ciąży
- elektrokonizacja – najardziej inwazyjny zabieg spośród wymienionych, wykonywany jedynie u kobiet, które nie będą już w ciąży; wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym i polega na wycięciu fragmentu zmienionej chorobowo szyjki macicy
Należy pamiętać, że każda nadżerka może prowadzić do poważnych chorób, w tym przede wszystkim do zmian nowotworowych, dlatego każda musi być pod kontrolą lekarza specjalisty.