Pojawia się wskutek stresu, utrudnia funkcjonowanie i bywa mylona z poważnymi problemami kardiologicznymi. Choć objawy nerwicy serca zlokalizowane są w klatce piersiowej, tak naprawdę jej przyczyna leży w psychice pacjenta. Objawów nie należ jednak lekceważyć, a ostateczne rozstrzygnięcie źródła dolegliwości powinno odbyć się na podstawie badań i konsultacji lekarskiej. Czym dokładnie jest nerwica serca i jak sobie z nią radzić?
Nerwica wegetatywna
Nerwica serca to nerwica wegetatywna. Mianem tym określamy przypadłość, w której objawy somatyczne (fizyczne) mają swoje źródło w psychice. Obok nerwicy serca inną częstą nerwicą wegetatywną jest chociażby nerwica żołądka, w której dolegliwości ze strony układu pokarmowego mają podłoże psychiczne.
Nerwica serca zaliczana jest do zaburzeń lękowych, a jej objawy powodują dolegliwości ze strony układu krążenia oraz układu nerwowego. Przypadłość dotyka częściej osoby młode i bywa poprzedzona silnym stresem lub przykrym doświadczeniem z życia pacjenta. Nerwica serca dotyka także osoby nadmiernie przejmujące się własnym zdrowiem i obsesyjnie wsłuchujące się we wszelkie sygnały organizmu, które bywają błędnie interpretowane. Najczęściej podłożem nerwicy serca jest nadmierny lęk związany właśnie z własnym zdrowiem i życiem, choć nie jest to oczywiście regułą. Przypadłość dotyka także osoby przepracowane, skrajnie przemęczone, żyjące ciągłym biegu i napięciu.
Objawy nerwicy serca
Objawy nerwicy serca mogą pojawić się wskutek silnego stresu lub samoczynnie, podczas wykonywania codziennych czynności lub nawet podczas snu. Pacjenci często interpretują objawy jako chorobę serca, gdyż są one podobne do przypadłości kardiologicznych.
Najczęstsze objawy nerwicy serca:
- Kołotanie serca lub artymia serca – pacjent odczuwa „mocniejsze” lub przyspieszone bicie serca, ma wrażenie, że zaraz „wyskoczy” mu ono z piersi;
- Nadmierne, nieprzyjemne napięcie w klatce piersiowej lub nawet ucisk i ból, który może utrudniać oddychanie. Dyskomfort w klatce piersiowej, uczucie tępego gniecenia może trwać od kilkudziesięciu minut do nawet kilku godzin lub dni, negatywnie wpływając na samopoczucie chorego,
- Duszności – płytki, przyspieszony oddech, trudności z nabraniem głębszego oddechu
- Hiperwentylacja
- Nadmierna potliwość
- Zawroty głowy, w skrajnych wypadkach zdarzają się także kilkuminutowe omdlenia
- Zaczerwienienie skóry lub nagła, nienaturalna bladość
- Podwyższone ciśnienie krwi
- Niepokój psychiczny i ruchowy, rozdrażnienie, osłabienie, zaniżenie koncentracji.
Przyczyny nerwicy serca
Tak jak już wspomniano, nerwica serca, mimo wyraźnych objawów somatycznych, swoje podłoże ma w psychice. Może być wywołana zarówno przez jedno traumatyczne wydarzenie (sytuację stresową, np. wypadek, śmierć bliskiej osoby), jak i być skutkiem negatywnych czynników długotrwale wpływających na układ nerwowy chorego (życie w ciągłym napięciu, stresie, niepoprawne relacje z otoczeniem, nadmierna troska o własne zdrowie). Dlaczego napięcie nerwowe i stres „atakują” zatem serce?
Podczas sytuacji stresowej (nagłej lub długotrwałej) wydzielane są hormony: kortyzol, adrenalina i noradrenalina. Mają one przygotować organizm do walki lub ucieczki. W krótkim przedziale czasowym i naturalnej sytuacji są one korzystne: pozwalają po prostu przetrwać, uratować się z sytuacji zagrożenia. Jeśli jednak ich wydzielanie jest nadmierne i nienaturalnie długotrwałe, będą one miały niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Z czasem stanie się on przeciążony i przewrażliwiony, a jego nadmierną reakcję będą wyzwalały z pozoru błahe sytuacje. Zmiany w funkcjonowaniu mózgu, spowodowane nerwicą, mogą także prowadzić do samoczynnego wydzielania hormonów stresu nawet w sytuacjach teoretycznie dla pacjenta spokojnych.
Rozpoznanie nerwicy serca
Objawów w obrębie układu sercowo-naczyniowego nigdy nie wolno lekceważyć. Z resztą objawy nerwicy serca bywają tak silne, że chorzy zazwyczaj szybko sami zgłaszają się do lekarza rodzinnego lub nawet na szpitalny oddział ratunkowy, nierzadko podejrzewając zawał, zapaść lub inną ostrą chorobę serca. Atakowi nerwicy serca często towarzyszy atak paniki i wzrost obawy o własne życie, co dodatkowo potęguje objawy i pogarsza samopoczucie pacjenta.
Nawet jeśli od początku podejrzewa się, że występujące objawy mają podłoże psychicznie, konieczne jest przeprowadzenie badania EKG oraz podstawowych badań laboratoryjnych. W diagnostyce nerwicy serca konieczne jest wykluczenie ewentualnej choroby morfologicznej, a także sprawdzenie czy objawy nie są wynikiem chociażby niedoboru elektrolitów.
W przypadku nerwicy serca zarówno morfologia krwi, jak i badanie EKG nie wykazuje żadnych nieprawidłowości.
Leczenie nerwicy serca
W leczeniu nerwicy serca zazwyczaj stosuje się połączenie terapii psychologicznej z farmakoterapią. Przy czym wdrożenie leków uspokajających należy traktować jako środek mający na celu złagodzenie negatywnych objawów i doraźne polepszenie samopoczucia pacjenta. Bez właściwego podejście psychologicznego i terapii nie da się jednak usunąć czynników powodujących dolegliwość.
Pacjenci otrzymują zazwyczaj zalecenie zmiany stylu życia, a także zapoznanie się z technikami relaksacyjnymi. Zalecana jest także umiarkowana aktywność fizyczna. Nerwicy serca (jak i każdej innej nerwicy) nie należy lekceważyć, gdyż może prowadzić do poważnych powikłań zarówno w obrębie zdrowia psychicznego (depresja), jak i fizycznego.
Autorka: Anna Kuleszewicz-Toborek
Fot. Puwadon Sang-ngern, pexels.com
Co warto wiedzieć na temat trójkołowych rowerów elektrycznych?