Pięta Haglunda jest bolesnym schorzeniem, które występuje także pod nazwą jałowej martwicy guza piętowego.
Martwica pięty powoduje silny ból i obrzęk oraz objawia się zniekształceniem okolic guza piętowego. W efekcie osoby cierpiące na piętę Haglunda mają problemy z chodzeniem i zakładaniem buta. Terapia opiera się na unikaniu wysiłku powodującego pojawienie się bólu oraz stosowaniu leków przeciwbólowych. W skrajnych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie operacji. Pacjentowi z pomocą przychodzą także nowoczesne metody terapii.
Rozwój pięty Haglunda
Pięta Haglunda najczęściej występuje u dzieci w okresie intensywnego wzrostu i przebudowy kośćca oraz u osób, które uprawiają sport amatorsko. Schorzenie może rozwijać się nawet przez około 1,5 roku zanim pojawią się intensywne dolegliwości bólowe. Brak leczenia może doprowadzić do przyspieszenia rozwoju choroby zwyrodnieniowej i ograniczenia fizycznej aktywności.
Charakterystyczne symptomy
Wśród objawów pięty Haglunda wymienia się między innymi silny, pulsacyjny ból pięty oraz ból podczas jej ucisku, obrzęk i zniekształcenie okolicy guza piętowego, a także powstawanie pęcherzy i zgrubienie skóry na pięcie. Opieranie stopy o podłoże powoduje dyskomfort, a zakładanie i noszenie obuwia jest utrudnione. Pacjentom zaleca się noszenie w miarę możliwości częściowo odkrytego obuwia. Guz piętowy może podrażniać ścięgno Achillesa lub kaletki powodując stan zapalny.
Czynniki powodujące rozwój pięty Haglunda
U podłoża rozwoju pięty Haglunda leżą niedokrwienie lub zaburzenia ukrwienia jądra kostnienia kości. Mogą one być efektem nadużywania alkoholu, stosowania niektórych leków, a także powstawania zatorów i zakrzepów. Przeciążenia stopy podczas wysiłku fizycznego mogą również przyczynić się do rozwoju tej choroby, podobnie jak noszenie niewłaściwego obuwia i urazy pięty.
Osoby cierpiące na płaskostopie, toczeń układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, nadwaga i zaburzenia hormonalne są bardziej narażone na tę chorobę.
Diagnoza niepokojących zmian
Nie zawsze ból w okolicy pięty oraz otarcia i pęcherze wskazują na to, że pacjent cierpi na piętę Haglunda. Czasami przyczyną jest noszenie zbyt ciasnego obuwia, albo przeciążenie stopy. Odpowiedzi na pytanie, czy pacjent cierpi na piętę Haglunda, przynosi prześwietlenie RTG. Symptomy pięty Haglunda są podobne do objawów zapalenia rozcięgna podeszwowego, urazu ścięgna Achillesa i zapalenia kaletki ścięgna.
Leczenie zachowawcze
Kiedy zmiany nie są jeszcze wysoko zaawansowane, lekarze zalecają noszenie wygodnego obuwia amortyzującego nacisk pięty na podłoże i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Zachowawcze leczenie w początkowym etapie rozwoju choroby obejmuje także farmakoterapię opartą na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych w formie maści i żeli.
Gdy występuje nasilony ból pacjent może zastosować zastrzyki sterydowe do głębokiej kaletki w ścięgnie Achillesa. Ulgę w dolegliwościach przynoszą także odciążające piętę wkładki ortopedyczne oraz podpiętki.
Zabiegi łagodzące objawy
Masaże lodem można wykonywać w warunkach domowych masując okolicę kostkami lodu zawiniętymi w ręcznik przez około 2 – 3 minuty. Bardziej zaawansowane zabiegi może wykonać fizykoterapeuta w gabinecie. Do zalecanych form zabiegów należą:
- jonoforeza połączona z zastosowaniem leku o działaniu przeciwbólowym lub przeciwzapalnym
- krioterapia
- fala uderzeniowa
- terapia laserem
- zabieg z wykorzystaniem ultradźwięków
Z pomocą przychodzą także masaż łydki i ścięgna Achillesa oraz rozciąganie i uelastycznianie ścięgna Achillesa. Pomaga to uniknąć podrażnienia ścięgna Achillesa.
W ocenie fizjoterapeutów najlepszą formą terapii jest połączenie zabiegów fizykalnych i profilaktyki. Bardzo wysoką skutecznością charakteryzuje się zabieg polegający na wykorzystaniu fal ultradźwiękowych. Po wykonaniu ok. 2 – 3 zabiegów dolegliwości bólowe ustępują. Po upływie około 6 – 7 zabiegów ustępuje stan zapalny.
Zabiegi polegające na wykorzystaniu lasera wysokoenergetycznego są pomocne u pacjentów, u których doszło do powstania dużych zwapnień. Działanie lasera skutecznie przyspiesza naturalne procesy regeneracyjne tkanek miękkich. Długotrwałe stany zapalne ścięgna Achillesa są z kolei często leczone za pomocą suchej igłoterapii oraz iniekcji z osocza bogatopłytkowego pozyskiwanego z krwi pacjenta.
Leczenie operacyjne – ostateczna forma leczenia
W przypadku, gdy zmiany martwicze i deformacje guza piętowego są znaczne, konieczne jest leczenie operacyjne. Zabieg chirurgiczny może być wykonywany metodą klasyczną lub endoskopową. Chirurg wycina zmianę kostną w guzie piętowym oraz zmienioną kaletkę ścięgna i jego odbarczenie. Po upływie ok. 1,5 godziny operacja zostaje zakończona. Leczenie operacyjne jest wykorzystywane także jako ostateczna metoda terapii, gdy nieinwazyjne metody leczenia nie przynoszą satysfakcjonujących rezultatów.
Pacjenci zdecydowanie częściej wybierają fizykoterapię i leczenie zachowawcze z uwagi na ryzyko powikłań związanych z operacją. Operacja pięty Haglunda może powodować powikłania w postaci zerwania ścięgna Achillesa, trudności z gojeniem się skóry na pięcie, a nawet uszkodzenia nerwu strzałkowego. Co gorsza, istnieje ryzyko nawrotu dolegliwości bólowych.