Depresja to choroba, która może spotkać każdego, bez względu na wiek, miejsce zamieszkania, czy status społeczny. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest to najczęstsza choroba na tle zaburzeń psychicznych. Statystyki mówią również, że dotyka dwa razy częściej kobiet, niż mężczyzn. Liczba zachorowań ciągle rośnie i mówi się, że aż 13-25% ludzi na świecie cierpi z powodu depresji, ale u połowy z nich nie zostaje ona zdiagnozowana. Jak więc rozpoznać tę niebezpieczną chorobę i jak ją leczyć ?
Na początek – czym jest tak naprawdę depresja i skąd się bierze ?
Depresja to stan, w którym osoby chore czują przewlekłe przygnębienie, smutek i nie odczuwają pozytywnych emocji, lub odczuwają je w bardzo niewielkim stopniu. Może być też tak, że zamiast smutku, czuje po prostu ,,pustkę’’, apatię, bezsens życia, czy spadek energii życiowej. Na poziomie molekularnym spowodowana jest prawdopodobnie zaburzeniami w przewodzeniu impulsów nerwowych, za co odpowiedzialne są neuroprzekaźniki – serotonina, noradrenalina, dopamina. Możliwe są też zaburzenia w układzie limbicznym (odpowiedzialnym za odczuwanie emocji). Niezaprzeczalnie istnieje również predyspozycja genetyczna, gdyż u osób, które mają w rodzinie kogoś z depresją, ryzyko ujawnienia się choroby wzrasta o około 10%.
Jakie są przyczyny depresji ?
Tak jak wspomniano wyżej – tło genetyczne, choć to tylko jeden z czynników, który może wpłynąć na rozwój choroby. Innymi mogą być nabyte i utrwalone cechy osobowości (np. skłonność do niskiej samooceny), traumatyczne przeżycia (choroba nowotworowa, utrata bliskiej osoby, przebyte operacje, utrata pracy, gwałt). Ponad połowa osób chorych wskazuje właśnie jakieś istotne wydarzenia życiowe jako moment, od którego wszystko się zaczęło. Często to ciężkie doświadczenie wcale nie musi być tak wielkie, jak wszyscy by się spodziewali – w przypadku zwłaszcza młodych osób, w czasie dojrzewania, kiedy buzują hormony i kształtuje się ich emocjonalność, łatwo o poważne wytrącenie z równowagi np. konfliktem w rodzinie, czy rozstaniem z chłopakiem, czy dziewczyną. Także środowisko młodych osób ma zasadnicze znaczenie – to, jaka atmosfera panuje w szkole, na zajęciach dodatkowych, czy w innym miejscu, gdzie nastolatek często spędza czas. Oczywiście nie tylko nastolatkowie chorują na depresję, jednak ich grupa tutaj jest najliczniejsza.
Jak rozpoznać depresję ?
Jej objawy można podzielić na fizyczne i psychiczne. Do fizycznych zaliczamy spadek libido, u kobiet zaburzenia miesiączkowania, spadek lub wzrost wagi, brak apetytu lub nadmierny apetyt, bezsenność, brak siły. Psychicznych objawów jest znacznie więcej i mogą być one często mocno zróżnicowane i niejednoznaczne; najczęściej jednak wymienia się uczucie smutku i przygnębienia, pustki, apatii, utrata odczuwania przyjemności, poczucie beznadziejności, utrata sensu życia i podejmowania jakichkolwiek działań, często również towarzyszą depresji myśli samobójcze i samookaleczanie się. Nie zawsze jednak objawy te muszą zwiastować depresję (oprócz oczywiście myśli samobójczych i samookaleczania), ponieważ każdy odczuwa czasem przygnębienie, czy utratę energii. Uważa się, że aby mówić o depresji, objawy powinny się utrzymywać przez co najmniej dwa tygodnie bez przerwy.
Na czym polega leczenie depresji ?
Leczenie depresji jest konieczne, ponieważ znacznie wpływa ona na życie osoby chorej, na jej relacje z bliskimi, pracę, zwykłe, codzienne funkcjonowanie i może być powodem wystąpienia myśli i prób samobójczych. Leczenie głównie opiera się na przyjmowaniu leków wpływających na stężenie serotoniny i noradrenaliny. Rodzaj i ilość farmaceutyku są dobierane indywidualnie. U zdecydowanej większość pacjentów (około 70%) następuje znaczna poprawa po zastosowaniu leków.
Dodatkowo stosuje się psychoterapię, zwłaszcza terapię behawioralno-poznawczą i interpersonalną. Są one ważnym elementem w dochodzeniu i utrzymaniu zdrowia, ale niestety często pacjenci (zwłaszcza na początku) nie chcą, lub nie mogą się jej poddać.
Należy pamiętać, że każda zmiana zachowania, które zaniepokoi nas, lub otoczenie powinna być skonsultowana z lekarzem.