Rumień zakaźny, inaczej piąta choroba, (ze względu na angielską klasyfikację chorób wysypkowych u dzieci) jest wywoływany przez parwowirusa B19. Zakażenie przenosi się drogą kropelkową, najczęściej od osoby chorującej bezobjawowo. Sporadycznie do zakażenia może dochodzić w wyniku przetaczania krwi lub preparatów krwiopochodnych. Jest to choroba wieku dziecięcego, (zazwyczaj występuje u starszych przedszkolaków i dzieci w wieku wczesnoszkolnym), która raz przebyta, daje odporność na całe życie. Chorują też na nią osoby dorosłe. Szacuje się, że około 40% dorosłych jest wrażliwych na zachorowanie. Szczególnie groźna jest dla kobiet w ciąży. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do niedokrwistości wewnątrzmacicznej u dziecka i niestety może skończyć się poronieniem.
Objawy rumienia zakaźnego
Najbardziej typowym objawem rumienia zakaźnego jest wysypka i brak gorączki, ewentualnie gorączka jest niewielka. Początkowo wysypka pojawia się na policzkach i przypomina kształtem motyla. Nos, broda, czoło pozostają „czyste”, niezajęte. Następnie wysypka występuje na ramionach, kończynach, pośladkach. Zazwyczaj nie obejmuje tułowia, dłoni i stóp. Zmiany skórne mają różne kształty i tworzą na skórze specyficzne girlandy. Plamy mogą się ze sobą zlewać i ma się wrażenie, że całe ciało chorego jest pokryte rumieniem. W rzadkich przypadkach wysypka przypomina tę występującą przy zachorowaniu na odrę – jest plamista i grudkowa. Rumień zakaźny ustępuje zazwyczaj po tygodniu, ale pod wpływem bodźców termicznych lub stresu może pojawić się ponownie. Nawroty wysypki występują do trzech tygodni. Po zakończeniu choroby na skórze nie pozostają żadne zmiany lub blizny. Bardzo rzadko obserwuje się inne objawy oprócz wysypki. Niekiedy odnotowuje się stan podgorączkowy, katar, ale ogólne samopoczucie jest w normie. U dzieci starszych można stwierdzić dodatkowo zapalenie drobnych stawów. Powikłania są rzadkie, mogą to być bóle lub zapalenia stawów.
Rumień zakaźny – jak chorują dorośli pacjenci?
Zakażenie parwowirusem B19 u dorosłych przebiega w odmienny sposób niż u dzieci. Jeśli chorują, to najczęściej bezobjawowo. Jeśli wystąpią objawy, jest to ostra reakcja bólowa, tzw. artralgia, czyli ból stawów występujący przy braku zapalenia stawów. Może pojawić się wysypka na stawach dłoni, kolan i nadgarstków. Wszelkie objawy choroby powinny ustąpić w ciągu trzech tygodni, nie pozostawiając śladów i uszkodzeń. U osób, które wcześniej chorowały na niedokrwistość hemolityczną, może dojść do przejściowego zmniejszenia stężenia hemoglobiny. Czują oni wyraźne osłabienie, senność. Warto jeszcze raz podkreślić, że choroba może być groźna dla kobiet w ciąży. Jeśli doszło do kontaktu ciężarnej z osobą chorą na rumień zakaźny, ciężarna koniecznie powinna się zgłosić do lekarza prowadzącego, który ustali dalsze postępowanie.
Rumień zakaźny – rozpoznanie
Problem z rumieniem jest taki, że chory zaraża w czasie, kiedy nie występuje jeszcze wysypka. Jeśli ta się pojawi, praktycznie nie dochodzi do zarażenia. Chorobę rozpoznaje się na podstawie bardzo charakterystycznych zmian skórnych i nie ma potrzeby stosowania dodatkowej diagnostyki. Są sytuacje specyficzne, np. przy podejrzeniu zarażenia kobiety w ciąży, kiedy można wykonać badanie krwi na obecność parwowirusa.
Rumień zakaźny – jak leczyć?
Najczęściej rumień zakaźny nie wymaga specjalistycznego leczenia. Nie podaje się antybiotyków, ani leków przeciwalergicznych. W przypadku wystąpienia gorączki, podaje się leki przeciwgorączkowe, w przypadku bólu gardła lub kataru – środki dedykowane tym dolegliwościom. Jeśli dziecko chodzi do przedszkola lub szkoły – powinno zostać w domu i nie wychodzić na dwór. Nie można przegrzewać rumienia, bo wtedy świąd skóry może się nasilić, a sama wysypka zaognić. Po ustąpieniu wysypki, można wrócić do pełnej aktywności. Jeśli u dorosłych występują dolegliwości stawów, lekarz zapewne zaleci niesteroidowe leki zapalne. Jeśli zachoruje kobieta w ciąży i doszło do zakażenia płodu, czasami stosuje się wewnątrzmaciczną transfuzję krwi.
Rumień zakaźny objawiający się nasiloną wysypką, może wzbudzić pewien niepokój. Należy jednak podkreślić, że w przypadku dzieci i dorosłych z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym i bez zaburzeń hematologicznych jest chorobą niegroźną. Nie wymaga szczególnego leczenia, ustępuje sam, nie pozostawia żadnych śladów na skórze i bardzo rzadko powoduje skutki uboczne. Pewne niebezpieczeństwo występuje w przypadku kobiet w ciąży i dlatego niezbędna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym.
Tekst: Bogusława Pierzchanowska
Fot. wiki