Czarci pazur (Harpagophytum procumbens) jest rośliną z rodziny połapkowatych pochodzącą z Afryki południowej, a dokładnie – z pustyni Kalahari. Swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznym kolcom, które porastają owoce rośliny – przypominają one pazury. Ta wieloletnia, płożąca bylina od wielu lat stosowana była w medycynie ludowej jakoś środek leczniczy, a jej skuteczność potwierdzają współczesne badania naukowe. Istnieją nawet preparaty o statusie leku, oparte o wyciąg właśnie z tej rośliny. Na co dokładnie ona pomaga, jak ją stosować oraz na jakie przeciwwskazania zwrócić uwagę? Dowiecie się tego z naszego artykułu.
Skarb z Afryki
Czarci pazur, zwany także diabelskim pazurem rośnie na terenach Południowo-Zachodniej Afryki, m.in. w Namibii, RPA, Angoli, Zambii oraz Zimbabwe. Roślina posiada gruby korzeń palowy, którego długość sięga nawet 2 metrów. Z korzenia wyrastają nadziemne pędy o długości około 1 m. Czarci pazur jest rośliną płożącą. Co ciekawe, inne odmiany diabelskiego pazura (m.in. Proboscidea altheaefolia i Proboscidea parviflora) występują także poza Afryką (m.in. w USA), jednakże nie posiadają one właściwości uznawanych za lecznicze. Takie wykryto jedynie w afrykańskiej odmianie rośliny, czyli Harpagophytum procumbens.
Za najcenniejszy surowiec zielarski czarciego pazura uważa się korzeń. Zazwyczaj się go suszy oraz rozdrabnia. Suszony korzeń czarciego pazura od lat był stosowany w tradycyjnej medycynie ludów południowej Afryki i nadal jest tam bardzo popularny, szczególnie pośród plemion Bantu. Roślinę wykorzystuje się w przypadku gorączki, do uśmierzania bólów kostno-stawowych, problemów z przewodem pokarmowym, bywa także stosowany jako środek przeciwbólowy przed porodem. Co ciekawe, roślina od dawna dobrze znana jest także w ziołolecznictwie europejskim i stanowi naturalny środek na dolegliwości ze strony układ pokarmowego, bóle, stany zapalne (szczególnie w obrębie stawów, mięśni i ścięgien) oraz bolesne miesiączkowanie.
Właściwości czarciego pazura
Czarci pazur swoją skuteczność zawdzięcza licznym substancjom czynnym biologicznie. Z leczniczego punktu widzenia istotne są glikozydy irydoidów, których zawartość w surowcu (suszonym, sproszkowanym korzeniu wynosi od 0,5 do 3 %), a także polisacharydy (ok 51% w surowcu), fitosterole (m.in. beta-sitosterol i stygmasterol), triterpeny, flawonoidy oraz kwasy aromatyczne (m.in. kwas chlorogenowy, kawowy i cynamonowy).
Skuteczność leczniczą substancji czynnych, zawartych w czarcim pazurze potwierdziły współczesne badania naukowe. Udowodniono, że roślina ma właściwości przeciwutleniające. Jedno z badań na szczurach wykazało, iż dootrzewnowe stosowanie alkoholowego ekstraktu z czarciego pazura w ciągu 7 dni zmniejszyło natężenie procesu peroksydacji lipidowej oraz podniosło aktywność kilku enzymów (m.in. dysmutazy ponadtlenkowej oraz katalazy).
Badania laboratoryjne potwierdziły także właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne czarciego pazura. Substancje zawarte w roślinie prawdopodobnie powodują zahamowanie enzymów cyklooksygenazy COX-2 oraz indukowalnej syntazy tlenku azotu iNOS, co prowadzi do zmniejszenia syntezy prostaglandyny PGE2, która z kolei jest właśnie czynnikiem zapalnym.
Czarci pazur na zapalenie stawów
Już w dawnej medycynie ludowej uważano, że właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe czarciego pazura mogą być skuteczne przy leczeniu dolegliwości kostno-stawowych. Najnowsze badania naukowe tylko to potwierdzają! Dowiedziono, że czarci pazur może być skuteczny w łagodzeniu tzw. artretyzmu zmęczeniowego: już 60 mg harpagozydu może doprowadzić do zniesienia dolegliwości bólowych oraz poprawić mobilność. Co istotne, badania wykazały wysoką skuteczność preparatu.
Czarci pazur sprawdza się także w leczeniu bólu pleców, a skuteczność preparatów opartych o wyciąg z rośliny dorównywała lekom syntetycznym. Diabelski pazur coraz częściej zalecany jest też przez lekarzy w przypadku leczenia popularnego schorzenia autoimmunologicznego, jakim jest reumatoidalne zapalenie stawów. Powoduje on zahamowanie produkcji interleukiny 6 (IL-6), co powoduje zmniejszenie dolegliwości reumatycznych.
Skutki uboczne czarciego pazura
Badania naukowe nie wykazały wysokiej toksyczności ziołowych preparatów z diabelskiego pazura, jednakże należy pamiętać, iż w przypadku każdego środka leczniczego (nawet ziołowego) mogą wystąpić skutki uboczne. Ewentualne działania niepożądane podczas terapii z udziałem czarciego pazura obejmują przeważnie dolegliwości ze strony układu pokarmowego (nudności, wymioty, wzdęcia, biegunka), zdarzają się także skórne reakcje alergiczne, bóle i zawroty głowy oraz niezwykle rzadko – zaburzenia rytmu serca.
Czarci pazur stosować można w postaci proszku (wysuszony i sproszkowany korzeń), kapsułek oraz tabletek powlekanych. Należy stosować się do dawki podanej przez producenta. Nie zaleca się też stosowania preparatów z czarciego pazura u osób poniżej 18 roku życia.
Osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze, dolegliwości pokarmowe lub stale przyjmujące leki powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii ziołowej, a także odstąpić od stosowania czarciego pazura w przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów niepożądanych.
Anna Kuleszewicz-Toborek
Co warto wiedzieć na temat trójkołowych rowerów elektrycznych?